LOGBOEK
Donderdag 19 augustus
De P.A.I.R. Vetrekt naar het Europark te Coevorden en wordt daar opgebouwd.
Vrijdag 20 augustus
Sjef heeft al vast een stukje wei met schrikdraad gemaakt zodat de varkens uit hun veewagen kunnen komen. Het is prachtig weer als ik aankom met planten en spullen. De PAIR staat prachtig op de lokatie. Met de kont naar de weg, de kop de ruimte in. Vanaf het balkon dus mooi uitzicht en overview op het land en de varkens. De varkens leken heel tevreden, ze waren nog maar een uurtje uit de wagen en waren lekker gras aan het eten. Ik kreeg een welkome begroeting.
Het is warm vandaag. Snel de waterbak ingraven, omdat ze emmers water steeds omgooien en ruzie maken (te klein dus kunnen ze niet allemaal tegelijk) Water wat we overigens gewoon uit de sloot halen.
De grond is keihard.De varkens hielpen heel goed mee, dat kunnen ze namelijk erg goed, de aarde omploegen. Soms stonden ze natuurlijk ook gewoon in de weg. Eindelijk de waterbak erin, water erin, een paar emmers, de varkens konden niet wachten, met alle vier de neuzen bellen blazen. Alie stapt er helemaal in, laat zich vallen, sluit haar ogen, en zucht wat. Totale ontspanning! De rest volgt ook 1 voor 1. Soms proppen ze zich er met z’n tween in, ja zelfs een poging met z’n drieen. Dat paste echt niet. Al bellen blazend, een bad nemend, kote slaapjes, gras eten en wroetend zagen ze er erg tevreden uit. Zichtbaar hebben ze het naar hun zin.
Om 13.00 uur arriveert RTV drenthe. Een cameraman en een verslaggeefster. Ze is op van die dunne kleine ballerina’s! Of de varkens niet even wat geluid kunnen maken, is zo leuk voor de radio zegt ze.
Ze zijn aan het eten of rusten, ze graven een kuil en laten zich erin vallen en zuchten vooral.
Geen knor in ieder geval. Ze laten zich masseren door elkaar en ook graag door het publiek. Wij worden ondertussen van alle kanten bevraagt, met zenders om. En ja hoor, daar gaat Rinus te water. Fantastisch, het staat meteen goed op beeld! Nog een laatste shot, de verslaggeefster staat gehurkt aan het eind van het bad, de cameraman ervoor, Alie leunt wat tegen de verslaggeefster en ze raakt in onbalans, net in haar laatste zin…Ontzettend grappig, ze is ook helemaal vies. Hoop dat dit erin blijft, we zullen zien, maandagavond wordt het uitgezonden.
Fotograaf Harrie Oude Hampsink is langs geweest en heeft wat mooie plaatjes geschoten.
Fotograaf Spiekers of Spijker van de kabelkrant had een mooi verhaal over z’n zoon die af en toe past op een boerderij met 50 melkoeien. Hij komt zondag terug met zijn vrouw en kinderen en brengt tussendoor nog wat eieren van een boerderij verderop. Leuke man.
Mijn familie komt langs, mijn zusje Cindy is er ook met de kids. Ze vinden het spannend en ook te gek. De familie van Sjef is er ook en eten mee. In de avond nog even naar mijn moeder, ze is 66 geworden.
Als ik terug ben, heeft Sjef de buitenkachel al aan. Nog wat gepraat, project, hulpboerenschema en wat gaan we morgen doen, doorgenomen. De varkens kunnen niet echt kiezen tussen de veewagen en de stal, ze gaan van de een naar de ander. Uiteindelijk slapen ze in de wagen.
Zaterdag 21 augustus
08.00 uur. Varkens zijn al druk aan het gras eten. Sjef slaapt nog dus ik wacht even met het varkens voeren. Het valt me op dat hun keutels zachter zijn. Het lijkt bijna op koeievlaaien, normaal zijn ze redelijk hard, zal wel van al dat gras komen, toch nog kleine herkauwertjes? Ik loop het veld even rond. De varkens blijven nieuwsgierig en lopen met me mee. Ze zijn helemaal niet schrikkerig bij aanraking, wat ze voorheen toch wel vaak deden na onverwachte aanraking. Ze begroeten me echt. Het loopt tegen negenen, toch maar de varkens voeren, ze krijgen wat brood, schepje brokken en snijbiet, wat ze overigens erg lekker vinden. Sjef is ook wakker.
Het weggetje met de aardperen naar de varkensbar moet wat breder, de varkens zouden er zo nauwelijks langs kunnen, als ze terug willen kunnen ze niet keren zonder het schrikdraad te raken. Ik zag Anna al achteruit terug lopen. Om 10.00 uur komt Paul Bos met documentairemaker Danny. Paul Bos is Schapenboer, ondernemer en mediaman in de Haarlemmermeer. Weid zijn schapen rond Schiphol. Het is een boeiende man, heeft veel te vertellen. Hij deelt ons mee dat hij als hulpboer instapt met de gedachte “niet wat ik wil met de varkens, maar wat willen de varkens eigenlijk van mij!”
Sjef en ik blijven nog tot het eind van de middag, we willen toch ook de looproute en de andere wei klaar hebben, dan kunnen de varkens ook daar wroeten en eten. Paul helpt mee met palen slaan en draad spannen. Het is duidelijk dat hij dit vaker doet. Veel gepraat tussendoor over een mogelijke mobiele slachter; we spelen met het idee om 1 van de varkens mobiel te laten slachten op Kasteel Groeneveld. Paul Bos en Onno van Eijk zijn beide betrokken bij het Groeneveld Forum in Baarn op 29 en 30 November waar wij ook met de varkens naar toe gaan. Paul kent iemand in Belgie die dit mogelijk zou kunnen doen. Vertelde nog een bijzonder verhaal over(waarschijnlijk deze Belg)een slachter die in de kudde zelf slacht, in dit geval tussen de koeien. De rest van de kudde schijnt daar heel relaxt onder te zijn. Ze nemen rustig afscheid van degene die geslacht wordt. ? Moeilijk te begrijpen! Maar misschien is het zo dat als er van te voren geen stress is en het goed en relaxed gebeurd, dat dat eigenlijk ook prima is. Bijna op dezelfde manier als er een beest op een natuurlijke manier sterft. Mogelijk zoeken op internet hoe oude stammen hun vee slachten! Er staat me ineens iets bij over de Massai die ook in de kudde slacht?– opzoeken!
Zondag 22 Augustus
Sjef is er om 10.00 uur, ik iets later, spullen halen uit Veenhuizen. Paul Bos en Danny zijn weer vertrokken. Ze hebben nog wat gasten gehad. Een duitse varkensboer van verderop was verbaasd en vroeg zich af of de varkens wel geent waren en was in eerste instantie geirriteerd. Hij moet voor hij de stallen in kan door meerdere infectiebaden lopen en als hij er weer uitgaat een douche moet nemen en alle kleding moet worden gedesinfecteerd. Zijn varkens mogen niet naar buiten wegens infectiegevaar. En hier bij ons lopen ze gewoon los! (doordat wij vier varkens hebben en niet bedoeld voor de industrie, vallen we onder de zogenaamde hobbyboeren.) Hij is daar natuurlijk terecht boos over. Ik kan het me voorstellen. Maar daar zit natuurlijk ook het grote verschil. Onze varkens zijn niet bedoelt om in de voedselketen/ consumptie/ industrie te komen. Natuurlijk eten we er wel van maar niet op grote schaal.
Hij moest uiteindelijk wel toegeven dat onze varkens een veel beter leven hadden dan die van hem.
Jammer dat we niet bij dat gesprek waren. Ik ben erg benieuwd hoe hij, als het aan hem lag nou zou willen dat zijn varkens leven, en of daar ook de mogelijkheden voor zijn, of zouden kunnen zijn. Bedrijfsmatig gezien. Deze man moeten we binnenkort eens bezoeken.
Paul vertelde ook nog dat Anna uitgebroken was, ze was waarschijnlijk ergens van geschrokken. Met de hulp van een emmer met brokken kwam ze weer terug.
Er waren nog wat gasten – Eerste boerderij aan de linkerkant en overkant van de weg. Zij fokken arabische paarden, zo’n 50 stuks en leiden ze op.
De heer Spieker/spijkers kwam inderdaad terug met zijn gezin, vrouw, zoon(degene die wel eens op een boerderij met melkkoeien past), dochter en kleinkinderen. Het waren leuke gesprekken.
Er waren gasten met kleinkinderen, zij hebben een appelboom in de tuin met appeltjes die eigenlijk iets te zuur zijn om zo te eten, komen ze later in de week brengen.
Eerste avond alleen met de varkens. Ze zijn rustig en slapen veel. Toch veranderen ze nog veel van slaaplokatie, twee vertrekken naar het hok, de rest volgt uiteindelijk, en terug naar de wagen enzovoort. Ben benieuwd waar ik ze morgenochtend werkelijk aantref.
De mensen van de paardenfokkerij kwamen ook nog even buurten. Ze lopen ‘savonds nog even met de hond. Ik hoorde ze zeggen “nog even kijken hoe het met onze varkentjes gaat” . Bom, Anna, Alie en Rinus doen echt hun uiterste best om de integreren. Leuke mensen trouwens die paardenfokkers, in de loop van het weggaan zeiden ze nog,”als er wat is kun je altijd aankloppen, het is de eerste boerderij aan de linkerkant aan de overkant van de weg”. Zij vroeg zich eigenlijk nog af waarom we dit project nou hier deden, “Iedereen hier is gewend dat dieren geslacht worden om te eten, kinderen ook, was het niet beter om dit project in de randstad te doen?”. Ik heb geprobeert uit te leggen dat dat nu juist niet de insteek van het project is of dieren geslacht mogen worden voor consumptie. Maar waarom hebben wij geen contact meer met ons voedsel, en willen we dit ook, of willen we dat eigenlijk anders, en is er dan misschien een andere mogelijkheid en wat zijn daarvan dan de consequenties. In alle redelijkheid
Anyway, ik ga slapen.
Maandag 23 augustus
08.30 uur wakker. Belachelijk veel regen. De varkens slapen nog, zie en hoor ze nergens vanaf het balkon. Waar zouden ze liggen nu, in de veewagen of in de stal. Voorzichtig sluip ik naar de veewagen, Nee, ze liggen in de stal! Ik krijg de knor, knor, knor ,knor begroeting. Wij zijn er allemaal, nu zijn we wakker en willen we eten! Gisteravond heb ik nog wat aardappels gekookt, Opperdoezer, Charlotte en Roseval. Aangevuld met een beetje snijbiet en een half schepje brokken.
Hulpboer Marieke Meijerink komt om 10.00 uur. Ik heb meteen met haar te doen, het wordt een vreselijk natte dag met flinke windstoten.
Wouter Bessels van Coevorder huis aan huis kwam nog langs om 11.00 uur voor een kort interview en foto van Marieke en mij tussen de varkens. Het leek Wouter ook wel wat om te hulpboeren. Hij zal nog laten weten wanneer hij kan. En komt nog terug van de week om wat kranten te brengen.
Ik heb in de avond nog wel even met Marieke gebeld, er viel zoveel regen..ze vond het wel leuk en spannend zei ze. Sjef lost haar morgenochtend af.
Dinsdag 24 augustus
Toch nog maar even kijken in Coevorden, het was vannacht noodweer. Sjef was er nog niet, Marieke was net lekker met de varkens aan het communiceren. Het was wel droog maar guur. Flink kouder dan de vorige dagen. Ik wordt gebeld door verslaggever Martin nog wat(ben niet zo goed in namen) van het Dagblad Van Het Noorden(internet) komt filmen en interviewen in z’n eentje.
Wat een drukke man, wel heel grappig, duikt meteen in alles wat we zeggen en is heel oplettend. Of we dat nu wel kunnen; de varkens slachten als we inmiddels al een band met ze hebben opgebouwd.
Sjef en ik zitten aardig op 1 lijn. We leggen uit dat we emotioneel betrokken zijn bij de varkens en dat het voor ons ook iets anders losmaakt. Een varken waar je een band mee hebt en die geslacht wordt, zullen we waarschijnlijk best nog een traantje bij kunnen wegpinken, maar het heeft ook iets moois. Je laat het wel uit je hoofd om het vlees te verprutsen, je zorgt dat wat je maakt van Bom of Rinus, godverdomde goed is!
Als eerbetoon.
Ik heb alles van jou gebruikt, niets weggegooid, niets verprutst. Jij hebt een fijn leven gehad en heel goed gegeten, dat gaan wij nu proeven. Iedereen die van jou eet zal jou eren omdat je zo lekker smaakt! Mensen die jou niet waarderen, krijgen ook niets van jou, dat beloof ik!
En iedereen die van jou eet en ik in het bijzonder, zal aan je denken wat een fantastisch varken jij was en nu bent! Knor
Er wordt gezegt dat alleen de knor van het varken niet gebruikt wordt, dat wordt vanaf nu heel anders. (zachte ) knor.
Als je alleen bent en ik zeg tegen je; Dag Bom, zeg je zachtjes knor en kijkt me aan.” Ik zeg; “dit is een raapsteeltje en ik denk dat je dat lekker vind”, dan pak je heel voorzichtig het raapsteeltje en eet je dat met smaak. Ja Elles, dat was heel lekker, dank je wel dat je me dit liet proeven…
Genoeg gezemeld..
Sjef blijft in ieder geval vannacht bij de varkens. Ik vertrek naar Veenhuizen en daarna Zoe van school halen. Zal ik nog iets schrijven over het mensenvlees? Denk maar van niet
Woensdag 25 augustus
Sjef moet om half negen weg dus ik vang de hulpboer op. Zoe naar school brengen en hup in de auto naar Coevorden. Ben er om kwart voor 10. De route is een drama. Op de A28 zijn ze bezig met de weg, de schade van afgelopen winter repareren voordat de winter opnieuw invalt. Dat is ook het geval op een gedeelte van van de ringweg in Groningen. Anyway. Tanny Dobbelaar (hulpboer) is ook niet zo goed in de weg vinden, ze belt en zit al in Duitsland richting Emlichheim en verdwaald vervolgens op het Europark. ( Ik ben ook zo erg, geen richtingsgevoel). Ze is er in ieder geval. Ze heeft er zin in, maar ook weer niet. Eigenlijk is dit niets voor haar, ze is echt een stadsmens, haar vriend zou dit Fantastisch vinden, is ook het liefst buiten, zegt ze. Zij niet, maar ze vindt dat ze dit moet doen omdat ze een aantal jaren geleden mede de tekst heeft geschreven van het boek Agroparken. (hebben wij staan in de PAIR). Wat zij erg slecht vond is dat ze in die periode geen enkel varken heeft gezien. Ze zag de hulpboerenoproep en wilde dat toch nog een beetje rechtzetten voor zichzelf. En ze wil graag schrijven over wat ze meemaakt deze 24 uur, mag ook een essay als jullie willen, zegt ze.
Ze vindt de 24 uur ook best een beetje eng, we nemen de tijd om alles goed door te nemen.
Donderdag 26 augustus
Sjef heeft een afspraak in het ziekenhuis dus ik ben er vroeg. Ik kwam aan en zag dat Tanny gehurkt zat bij de varkens. Ze hadden in ieder geval contact.
Ze was veel ontspannener dan gister. Ze had genoten van de varkens, ze zijn grappig en lief. Ze zijn nieuwsgierig en volgen je de hele tijd, zegt ze
Ze had de varkens woensdagavond een rest bietensoep met melk en groente gegeven en dat vonden ze natuurlijk fantastisch.( ze zijn dol op bietjes) Ze zaten er ook helemaal onder en stonden dan ook in de voederbak met z’n vieren. Helemaal roze.
Tanny zei iets grappigs, ze zei;” eigenlijk houd ik niet van dieren, ik haat dieren”. Maar ik merkte in de loop van de dag een soort verantwoordelijkheidsgevoel, gaat het wel goed met de varkens? Hebben ze wel genoeg te eten? Zijn ze er allemaal? Dat vond ze wel bijzonder, toch een hechtingsproces. Ze wil graag een essay schrijven.
Sjef komt om een uur of een. We lunchen samen en spreken de dag door. Het was kloteweer en dus lasting om dingen aan de wei te doen. We gaan op bezoek bij de Arendshof, net in Duitsland. Ze hebben ook Bunte Bentheimers en nog heel veel andere beesten en een camping. Ze hadden het druk, we komen een andere keer en anders komen ze zeker ook bij ons kijken. Hartelijke mensen. Zij sprak erg goed Nederlands en hij verstond het goed.
Vrijdag 27 augustus
Sjef is er vandaag, ik kom om 19.00 uur met zoe. We zitten nog wat te drinken buiten en dan scheurt er een auto(4 wheel drive met duits kenteken en enorme aanhanger) het veld op. De jonge bestuurder roept(in drents, vleugje duitse tongval) “jullie hebben varkens he`, moet je nog wat eten hebben?”
Huh, wat zegt hij nou? Of we wat eten voor de varkens willen? “Ja, ik rij hier elke dag een paar keer langs, zag dat jullie ook varkens hebben, ik heb ze ook en ik heb veel eten op de aanhanger, veel te veel, willen jullie ook wat? Kom maar even kijken!”
We kijken onze ogen uit, bij de hoeveelheid kratten eten, duidelijk van een supermarkt(niet nader te noemen), jongen, ook niet nader te noemen, geven we nu aan als D. uit duitsland.
Allemaal eten net over datum, koekjes, chips, melk, karnemelk, soepgroente, gegratineerde aardappels voor in de magnetron, salades( van die Johma-achtigen) en taartjes. Gesneden prei, bloemkool, wortel, rode kool, enz allemaal gesneden en in kleine plastic zakjes verpakt. Zoe wil de chips wel hebben. De varkens kregen meteen wat taartjes, om te vieren dat we veel eten hebben nu, zegt Sjef. Grappige heel drukke gast, die D. uit duitsland, spreekt er goed nederlands, hij had in Coevorden op school gezeten, zijn duits was minder goed zei hij. Zijn vader,(mien pap) heeft een kippenfokkerij/vermeerderbedrijf. Hij heeft wat varkens voor de lol, 3 stuks van die roze. Hij laat er helemaal worst van draaien. Bij een biertje en een worstje van mij, vindt hij de worst veel te klein. Wel lekker hoor, maar als je hier zelfs maar 20 cent voor vraagt, vinden de mensen ze hier nog veel te duur voor zo’n klein worstje! Ik zeg niets en grinnik wat.
Erg gezellig en druk. Zoe werd van al dat eten ook een beetje hebberig. Mam, mam, er ligt nog heel veel chips hier, die wil ik!
Hij reed weg met de woorden,”ik kom maandag nog wel langs, heb ik een nieuwe lading, niet zo veel als nu hoor, maar ook wat voor jullie, doeg!” Wij blijven in complete verstandsverbijstering achter. Was dit echt? Wat een stunt! Alle verpakkingen er af gehaald en kratten beter gevuld, 4 grote kratten in totaal! Vergeet ik bijna wat ik zelf nog had gekregen bij de groothandel; 2 grote kratten andijvie en drie kisten meloenen! Ook nog! We hopen maar dat we het goed kunnen houden.
Sjef vertrekt en Zoe en ik blijven de nacht. Zoe wil graag bij de varkens slapen(in z’n eentje), ik zie dat niet zo zitten, gelukkig bedenkt hij zich,”ik wil toch liever bij jou slapen mam, gezellig”
Een goede nacht gehad.
Zaterdag 28 augustus
Best aardig weer, we konden buiten ontbijten. Eerst de varkens gevoerd. Boontjes, wortels, andere gesneden groente, tomaten en paddestoelen. Daar houden ze niet zo van, paddestoelen. Toch vreemd gezien de truffelvarkens. Truffel heeft natuurlijk een hele aardse smaak en aangezien ze wel alles wat in de grond zit grondig onderzoeken, snap ik die wel weer. Mooi om te zien hoe ze dat doen. Ze wroeten ruig, stoppen hun neus in de grond, en dan voorzichtig snuffelen en onderzoeken ze alles met hun neus, voorzichtig in de bek nemen, er weer uit, nog wat duwen en snuffelen, als het dan goed wordt bevonden eten ze. En die paddestoelen laten ze liggen.
Dinsdag 7 september
Ben terug uit de Biesbosch! Gister teruggereden met Andre en Henry, auto,auto met aanhanger en bus vol met spullen. Alles zo goed als het ging opgeruimd en naar huis, slapen!
Vandaag fris en fruitig naar Coevorden, heb echt zin om bij de varkens te zijn. Ik wordt uiteraard hartelijk begroet. Dinanda is er nog even(heeft gefilmt) en Tabita komt als hulpboer.Ze heeft er zin in. Ik blijf nog even. Rond 14.00 uur rij ik naar Groningen, Zoe uit school halen. Ik heb hem ook een week niet gezien.
Woensdag 8 september
Sjef en ik zijn er allebei rond 10 uur. Tabita wordt afgelost. Jan Hartholt en Herma de Heer, respectievelijk direkteur en zakelijk direkteur van Kasteel Groeneveld komen aan om 11.00 uur. Een kleine bespreking met ons over wat we op kasteel Groeneveld tijdens het Groeneveld forum op 29 en 30 november gaan doen.
Mooi gesprek. We werken het uit. Na de lunch vertrekken Sjef, Zoe en ik richting Drouwerveen op bezoek bij Greet Hospers of eigenlijk Wim Brinkman. Greet was er niet. Wim heeft ons het hele bedrijf laten zien en daarbij ontzettend veel verteld.zie Sjef’s stuk tekst op de site. In ieder geval bijzonder interessant. Toen we weg gingen kregen we allebei een zak vol met variabele vleesverwerkingen van hun eigen varkens.
Heel gul van de man, het was een beetje teveel en voelden ons een beetje schuldig. Maar het leukste van alles, ze willen graag met ons samenwerken in de week van de smaak. We maken een goed plannetje.Henry schuift ook aan. Even de puntjes op de I, oftewel spijkers met koppen slaan. Uiteraard wel met eten en wat drank. Het wordt druk nu. Hoe pakken we het aan in de week van de smaak, Meating in Tilburg wacht op antwoord, want wat gaan wij nu eigenlijk doen daar? En Groeneveld eind november. Het overlapt elkaar in tijd. We besluiten om toch in Tilburg 1 varken te slachten zo rond 15 November (vanaf 21 oktober zijn we dan daar met 4 levende varkens), na de 15de gaan we met de 3 levende varkens naar Baarn en het geslachte varken(Rinus of Bom) gaan we verwerken, publiekelijk in Tilburg…..
Annemiek Meijers DvhN en hulpboer arriveert om 19.00 uur. Ze vindt het best een beetje spannend. Haar vriend wil niet dat ze daar in haar eentje slaapt dus hij komt ook. Haar beschermen denk ik .?
Donderdag 9 september
Eerst even in Veenhuizen opruimen en dingen uitwerken samen met Sjef en Henry. Sjef is ziek, zwak en misselijk (de rest van de familie was al ziek dus daar was geen ontkomen aan)en werkt telefonisch mee. Om 15.00 uur ben ik in Coevorden, interview met Annemiek, jammer dat Sjef er niet is. Fotgraaf komt ook nog. Zaterdag komt haar belevenissen + interview + foto in de zaterdagbijlage(groningen,Drenthe)
Nu nog iemand vinden die wil de nachtoppas wil doen bij de varkens. Ik moet Zoe halen en Sjef is ziek, Dinanda bied uitkomst, een extra nachtje was geen probleem gelukkig.
Vrijdag 10 september
Toen ik aankwam vanochtend zag ik overal nog aardappels liggen. Huh, de varkens hebben hun eten niet opgegeten? Hoogst ongebruikelijk! Ze liggen met z’n allen gewoon in de stal en hebben honger zo te horen, wat is er aan de hand? Ik raap wat aardappels op en merk tot mijn stomme verbazing dat ze ongekookt zijn!Dat is de reden dat ze dus niet hebben gegeten. Aardappels vallen namelijk onder de catagorie nachtschade, dus als ze rauw zijn krijg je er buikpijn van. Ook mensen trouwens. Wist Dinanda dit dan niet? Is zij nu net de enige hulpboer die ik niet heb ingelicht over het koken van de aardappels?
Dinanda wist het niet zei ze. Stom van me.
Halverwege de middag valt het me op dat Anna als enige de stal bijna niet uitkomt. Ze ligt wat en geeft zachte knorretjes. Ze is blijkbaar niet helemaal lekker. Ik ga bij haar zitten en aai en masseer haar wat. Ze laat het zich welgevallen. Nu ze hier zo alleen ligt grijp ik mijn kans en voer haar wat bij met lekkere appeltjes. Ze eet het liggend. Ben toch een beetje bezorgd, maar ze eet wel! Goed in de gaten houden of ze wel drinkt.Ik ben blijkbaar niet de enige die een beetje bezorgd is, Alie komt ook checken. Ze duwt haar neus zachtjes tegen Anna’s neus( die op haar beurt zachte piepjes geeft) en snuffelt haar hele lijf af, om vervolgens strak tegen haar aan te gaan liggen. Het ziet er uit alsof ze Anna warm wil houden. Anna drinkt wel gelukkig en poept en plast ook gewoon buiten. Toch verdwijnt ze iedere keer weer in haar eentje in de stal. Bom en Rinus reageren precies hetzelfde op Anna als Alie deed. Heel bijzonder dit! Als Alie, Bom en Rinus buiten aan het wroeten zijn gaat er iedere keer een van de drie eerder naar de stal om Anna warm te houden.(althans zo lijkt het) Wat lief…zou ze misschien toch wat ongekookte aardappels hebben gegeten? Helemaal geen gekke gedachte met haar eetpatroon. Alie is namelijk de baas en als er gegeten wordt delft Anna altijd wel heel erg het onderspit. Ze heeft haar eetpatroon daarop aangepast, ze pakt snel wat te eten en loopt er vervolgens mee weg om het elders op te eten daarbij steeds over haar schouders kijkend of niemand haar volgt. Daardoor eet ze het minst en is ze het kleinst. Wij proberen steeds om het eten zo goed mogelijk te verspreiden zodat ze allemaal tegelijk aan het eten zijn en zo min mogelijk op elkaar hoeven te letten, een behoorlijke strijd moet ik wel zeggen. Niet onmogelijk lijkt het dat Anna snel wat naar binnen heeft geschrokt voor ze het door had zeg maar…
Zoe halen uit Groningen, we blijven samen bij de varkens vannacht. Als we terug zijn liggen de varkens te slapen met z’n vieren.
Kijken hoe Anna de nacht doorkomt, misschien morgen weer helemaal fris en fruitig.
Zaterdag 11 september
Onno is er om 10 uur, hij is alleen met de trein en de vouwfiets gekomen, z’n familie komt later, er moest eerst nog gevoetbald worden. We drinken koffie en kletsen wat. Onno is als onderzoeker verbonden aan Wageningen en houd zich bezig met nieuwe ontwerpen voor de duurzame veehouderij, zie o.a. ‘Varkansen’. Sjef arriveert ook. We drinken koffie buiten, het is namelijk erg mooi weer. Journalist Maartje Bakker en fotograaf Harry Cock van de volkskrant komen ons vandaag volgen en interviewen. We hebben een uitgebreid gesprek over Anna, ze lijkt nog hetzelfde als gisteren. Sjef belt Fokke Steen(de fokker waar de varkens vandaan komen) Hij heeft het meteen over een spuit Peniceline, 2 keer herhalen, en er is niets meer aan de hand! Hij wil het wel komen langsbrengen. Kan het ook anders? Sjef en ik zijn er niet zo dol op om maar meteen antibiotica te spuiten als je eigenlijk niet precies weet wat er aan de hand is. Denny komt toevallig net aanlopen en we leggen de situatie aan hem voor, hij heeft het ook meteen over “gewoon spuitje antibiotica en klaar is kees”. Is er mogelijk nog een alternatief Denny? “ja, je hebt ook nog een ander spuitje, ik weet niet meer hoe het heet maar het lijkt wel wat op asperine maar dan 50 keer zo sterk”. Asperine? Dat kunnen we dan eerst wel eens proberen, dat kan in ieder geval niet kwaad, werkt het niet, dan proberen we iets anders. Asperine heeft niemand, ik vind in m’n tas ibuprofen. Ik druk 1 pil in een appel en geef het Anna. Een half uurtje later is ze ook weer aan het wroeten, niets meer aan de hand! Gelukkig maar, waarschijnlijk toch buikpijn.
Fantastische dag was het, bijzondere gesprekken met Onno, Denny en de journaliste. De kids hadden verschrikkelijk veel lol met elkaar en de varkens. De kinderen van Onno hadden een oude voetbal meegenomen voor de varkens, om mee te snuitvoetballen! In eerste instantie leken ze ook echt mee te voetballen maar na een tijdje hielden ze het voor gezien. De bal leek natuurlijk voor hun op een meloen die ze af en toe in z’n geheel krijgen en daar zijn ze dol op!
Maartje Bakker had wel heel veel tijd voor een artikel, ze bleef tot een uur of vier. Volgende week vrijdag komt het in de volkskrant, een groot stuk, zegt ze, dubbele pagina met foto in het katern ‘leven’. Ben benieuwd, we hadden zulke bijzondere gesprekken (met Onno en Denny)dat we de helft van de tijd niet in gaten hadden dat ze als journaliste aanwezig was. Ook een rijkdom!
Zondag 12 september
Onno en zijn familie hebben het fantastisch gehad! Onno melde ons nog dat op zijn prioriteitenlijstje van welke vrijheid varkens zouden moeten kunnen genieten, binnen de intensieve veehouderij, ook de mogelijkheid om te wroeten op het lijstje moet, hij zag nu ook dat wroeten niet alleen het zoeken naar voedsel is maar ook gewoon natuurlijk gedrag is. En de mogelijkheid om een modderbad te kunnen nemen, moet er ook op, zegt hij. De kinderen deden spelletjes met de varkens zoals het verstoppen en begraven van eten. Uiteraard vinden ze alles terug! Is ook erg grappig om te zien, ze worden helemaal nerveus als ze wel het eten ruiken, maar het nog niet gevonden hebben. Hun snuit beweegt zich in alle mogelijke posities en standen. De kinderen hebben tijdens de regen geschuild in de stal om vervolgens maar gezellig tussen de varkens neer te ploffen en een spelletje op de Nintendo te spelen. Had ik wel willen zien! Vast een mooie foto!
Van de heerlijke mooie zonnige dag gisteren is niets meer over, het regent de hele dag.
Sjef blijft vannacht.
Woensdag 15 september
Om een goed beeld te geven van onze volgende hulpboer, Petra Derkzen, heb ik besloten om haar sollicitatiebrief te te laten zien. Het is een prachtige brief en wil het niemand onthouden.
Beste Elles Kiers,
Met veel belangstelling heb ik de vacature voor hulpagrarier gelezen die de PeerGrouP heeft geplaatst en waarvan helaas de aanmelddatum reeds verstreken is. Desalniettemin hierbij mijn sollicitatie voor 1 dag op een nader over te komen datum tussen 16 september en 30 september 2010.
Varkens spelen geen grote rol in mijn leven momenteel. Als stadsbewoner kom ik ze niet tegen. Ik eet weinig vlees en als ik dat wel doe voornamelijk rund en kip, van het varken eet ik wel eens de hammen. Ik kan mij niet vinden in de industriele produktiewijze van (varkens)vlees en wil niet bijdragen aan het instandhouden van deze industrie. Het rundvlees dat ik koop heb ik vaak zelf gekend of komt in elk geval van biologische landbouw. Ik vind dat ik zou moeten kunnen slachten omdat ik vlees eet maar heb dit nog nooit gedaan. Ik zag vroeger mijn opa bezig met het slachten van kippen en konijnen en als kind heb ik worsten gedraaid op de ‘deel’ wanneer de slager aan huis kwam. Die hingen later in bad uit te lekken en verhuisden daarna naar zolder. Foto’s van mij terwijl ik tussen de biggetjes loop met een stoffer als 3-jarige zijn schattig maar dat ik later als 18-jarige biggen heb gecastreerd kan ik nu nauwelijks nog begrijpen. Op zomerstage tijdens de HAS opleiding koos ik voor een varkensbedrijf aangezien varkens waren verdwenen tijdens ‘noodzakelijke’ specialisatie op het ouderlijk bedrijf. De ammoniak geur waste je niet zomaar weg. Het castreren, de nauwe hokken, volautomatische brijvoeder, de worpindex, het was eens allemaal volstrekt vanzelfsprekend onderdeel van een agrarische identiteit, trots op wat de moderne techniek en het ‘vakmanschap’ van de boer tot stand konden brengen.
Ondanks gebrek aan varkens, bevind ik mij vijftien jaar later in een nieuwe agrarische fase. Geen terugkeer, want dat is na het eten van de appel niet meer mogelijk. Gelukkig, als postmoderne stadsagrarier ben ik wars van megaschuren, monocultuur, preventieve antibiotica, machtsconcentratie in de voedselindustrie en misleidende reclame. De tomaatjes op het balkon, de pronkbonen in de moestuin, de wormencompost in de fietsenschuur, onderwijs over voedselcultuur, de passie te werken aan duurzamere voedselsystemen. Na 30 jaar gepraat over duurzaamheid is deze generatie van het doen. Doen op kleine schaal; of in elk geval de schaal van de persoonlijke invloedssfeer. We zijn niet allemaal Obama.
Maar deze postmoderne stadsagrarische identiteit heeft zo zijn eigen probleem. Er is een sterke tendens om vanuit de stad de ‘groen ruimte’ als een of ander utopia te zien terwijl de plattelander wel weet hoe het echt zit. Onmachtig in de stad zelfvoorziend te zijn, gewend aan keuze en gemak, afwijzend tegenover het moderne landbouwsysteem dat de verstedelijking heeft mogelijk gemaakt wordt elk kleinschalig initiatief aangegrepen om te geloven dat stad en landbouw in duurzame symbiose te verenigen zijn. Het idee uit de romantiek van herstel van evenwicht tussen mens en natuur waar we als postmodernen weer naar terugkeren. De beroemde 19de eeuwse Groninger hygienst Ali Cohen voerde vanuit die gedachte in Groningen het ‘revolutionaire tonnenstelsel’ in voor faecalienafvoer, waarbij de openbare hygiene en volksgezondheid werden verbeterd, de stad geld verdiende aan de verkoop van compost en de landbouw profiteerde van verbeterde grond. Het werkte maar het ‘evenwicht’ was van korte duur en de snelle ontwikkelingen aan het einde van de 19de eeuw zorgden ervoor dat Groningen, geheel in tegenstelling tot Cohen’s idealen, lang met een sterk verouderd vuilverwijderingssysteem zat.
Echter, het is mijn overtuiging dat voedsel het kernthema wordt van veel ontwikkelingen in de komende decennia vanwege de duidelijke link tussen ons dagelijks brood en alle andere dingen die we doen/zijn, van de link tussen eten en het streven naar duurzaamheid op allerlei terrein. Als romanticus zie ik elk goed voorbeeld hiervan als een om te omarmen en elke mogelijkheid om zichtbaar te maken wat onzichtbaar is geworden door de rookgordijnen van supermarkt en voedingsindustrie, door stedelijke verwijdering van aarde en eten en onbedachtzame onwetendheid bij de gemiddelde consument als een nobel streven.
Kortom, om een veel te lang verhaal samen te vatten; mijn motivatie komt voort uit het willen kennis maken met het varken, nu vanuit stadsagrarisch perspectief. Misschien vind ik ze wel eng.
Over de ervaren 24 uur ben ik van plan een kort essay te schrijven. Daarin zal ongetwijfeld mijn huidige beroep als docent/onderzoeker rurale sociologie in doorklinken, in het bijzonder indien van toepassing, kennis over voedselcultuur, plattelandsontwikkeling en voedsel in relatie tot de historische of huidige stad.
Met vriendelijke groeten, Petra
Dr. Petra Derkzen
Rural Sociology Group
Wageningen University
Donderdag 16 september
Om 10 uur los ik Petra af. Ze vond het heerlijk. Ze heeft de varkens met plezier kunnen observeren en heeft ook een emmer eikels verzameld voor de varkens.
Er staat een stukje op haar blog www.ruralsociologywageningen.wordpress.com
En ze schrijft zeker nog een stuk voor de eindpresentatie.
De nieuwe hulpboer Marin de Boer dient zich al weer aan. Het is nu eigenlijk niet meer zo nodig, al die hulpboeren, maar het geeft ons ook wat ruimte om andere dingen te doen. De hulpboeren zijn stuk voor stuk zelf ook erg interessante mensen en het is natuurlijk ook leuk om te horen hoe zij die 24 uur beleeft hebben. Marin de Boer studeert aan het Frank Mohr instituut en is bezig met haar master Scenografie. Ze is erg blij als ze de varkens ziet.
De vuilwatertank is bijna vol. Moet wel snel geleegd worden. De veel te kleine voorbandjes zijn allebei lek en hij is te zwaar om handmatig te verplaatsen naar de dichtstbijzijnde put. Marin heeft een trekhaak aan haar auto, we binden hem vast en rustig duwen Sjef en ik de tank het weiland uit(zwaar!), over het fietspad, en langs de kant van de weg waar een regenwaterafvoer zit die is aangesloten op de riolering. Gelukt! God wat stinkt dat zeg! Op dat moment komt Tineke Schuurmans aanlopen. Tineke is de initiator van mEATing in Tilburg waar wij aan mee gaan doen met de varkens. De vuilwatertank moet nog even weer terug op z’n plaats, leeg gaat toch wat makkelijker.
Een goed gesprek met Tineke, we willen 1 varken in de week van 15 November laten slachten. Tineke weet een slager die kleinschalig slacht en waar we ook mogen documenteren. Vanaf dat moment gaan de andere drie varkens naar Kasteel Groeneveld. We bereiden het geslachte varken in Tilburg in de ‘Varkensbar’ zoals die ook stond bij ‘Nieuwe Munitie’ in Donderen vorig jaar. Vanaf dat moment zijn er dus geen levende varkens meer in Tilburg. De bereiding van het varken is openbaar en wordt goed gedocumenteerd en gebruiken we weer tijdens de eindpresentatie op 28 November waar het publiek dan ook mag proeven van (een deel, de rest nemen we mee naar Groeneveld) de natuurlijk overheerlijke bereidingen. Tineke vroeg ons of we misschien de mEAT & EAT wilden verzorgen op 14 November. Een diner waarbij het publiek met de kunstenaars aan tafel aan elkaar kunnen snuffelen en eten. Lijkt ons een super idee! Het publiek met de kunstenaars en de varkens aan tafel, samen delen, wordt dan wel vegetarisch natuurlijk! We doen het!
We maken een afspraak op 7 oktober om de expositieruimtes te zien(en of het geschikt is om de varkens daar te houden, ze moeten het natuurlijk wel goed hebben daar in Tilburg met mogelijkheden om naar buiten te gaan en te kunnen wroeten!) We hebben dan ook meteen een afspraak met de slager.
Aan het eind van de dag laten we Marin alleen met de varkens. Ze vind het helemaal niet erg.
Vrijdag 17 September
Marin heeft een heerlijke 24 uur gehad en vind het eigenlijk wat te kort. Dat komt goed uit want wij hebben een afspraak op kasteel Groeneveld en zijn dan pas aan het eind van de middag terug. Eigenlijk iets te lang om de varkens alleen te laten. Marin kan blijven tot een uur of drie. Super!
Lange autorit met file richting Baarn. Ze zijn echt overal met de weg bezig.
Een hartelijk ontvangst op het kasteel, Herma de Heer(zakelijk directeur) is flink enthousiast over onze
plannen. Een fantastisch stuk in de Volkskrant trouwens, grote foto en een dubbele pagina! Het verhaal is leuk en los geschreven (op een paar schoonheidsfoutjes na). We zijn er blij mee! Op de site staat het stuk ‘contact met het vlees’ in pdf formaat.
Boer Tubker die binnenkort op het landgoed van Groeneveld gaat wonen is heel enthousiast over de varkens en bij hem mogen ze logeren. Hij heeft al een mooie kudde Belgische Blauwe (koeien) op het landgoed lopen, waarvan het vlees ook weer gebruikt wordt in het restaurant van het kasteel. We maken een wandeling op het landgoed en kijken bij de boerderij en landerijen waar de boer gaat wonen en onze varkens logeren. Nou, als de varkens daar een tijdje vertoeven, zullen ze flink balen als ze eenmaal weer in Sjefs tuin staan! Fantastisch! Wat een ruimte en eikels, beukenootjes, tamme kastanjes te over. De varkens zullen het geweldig naar hun zin hebben daar.
Terug naar de plannen. Op 29 en 30 November is er op het kasteel het Groeneveld Forum, een symposium met als titel ‘de relatie tussen mens en dier’, daaraan is een nagespeelde rechtzaak gekoppelt met een echte rechter (niet in functie) met de vraag aan het publiek(nu jury) of deze varkens(onze) wel geslacht mogen worden danwel van het vlees gegeten mag worden. Deze uitkomst wordt weer gekoppelt aan een aansluitend diner(doen wij) waarbij onze varkens en het publiek hetzelfde eten. De varkens staan dan op dat moment in de ‘voortuin’ van het kasteel(wat ze bij elk kasteel hebben, zo’n ronde tuin met buxeshaagjes in vorm geknipt en veel bloemen) die ze natuurlijk binnen 5 minuten volledig kaal gesloopt hebben! Iedereen vindt het een prachtig idee.
Nieuwe afspraak volgt zodat we ook de boer en de boswachter kunnen spreken.
Terug naar Coevorden. De varkens zijn blij om me te zien. Welnee, ik ben blij om ze te zien. De varkens hebben gewoon honger!
Zaterdag 18 september
Het is koud vanochtend en ik adem damp uit binnen! Ik scan waar de varkens zijn, oh ze zijn achterin de wei! Hoef ik niet heel zachtjes te doen, als ze me horen, willen ze eten en maken ze toch behoorlijk wat kabaal en het houd pas op als ze eten. Melk met geplette rogge, havervlokken en crusli met rozijnen en noten, wat brood en tomaat en als afsluiter allemaal een enorme nectarine, fruit vinden ze echt heerlijk! Ze lopen allemaal een andere kant op met de nectarine in hun bek, bepaald niet van plan om ook maar met iemand te delen. Groot gelijk, ik neem er ook 1 en ze zijn goddelijk!
Veel kunnen doen vandaag. Paaltjes, isolatoren en draad gekocht om een nieuw weitje te maken. Het is zo verschrikkelijk modderig nu, dat de varkens tot hun kniegewrichten in de modder zakken. Rennen doen ze trouwens nog steeds wel en dat ziet er dan weer erg grappig uit. Zoals een kind die z’n laars verliest in de modder (zoe bijvoorbeeld). Het wordt ook steeds moeilijker om snel te zien wie wie is, door de modder die dan weer opdroogt in de vacht lijken ze allemaal op Rinus.
Nieuwe wei gemaakt aan de rechterkant van de middelste cirkel met een paadje en grote cirkel echt in Coevorden dus. Het hele pad en de drie cirkels liggen precies op de grens en liggen vooral lager. Dit nieuwe weitje lijkt op een klein heuveltje te liggen en is dus droger. De grond is trouwens ook anders.
Denny komt langs om eten te brengen van die plaatselijke C1000. Het is natuurlijk weer veel te veel.Ik neem alleen de dingen die echt goed voor ze zijn, veel groente, fruit, melk, wat koeken en brood. Okee en ook wat taartjes, om morgen te vieren dat ze een nieuwe wei hebben.
S’Avonds eten ze vla, gortepap en sojamelk met boontjes, slamix en geschrapte worteltjes. Een meloen per varken als toetje.
Veel geschreven en mijn varkensmal van silliconenrubber af kunnen maken. (ik ben een varken van reuzel aan het maken). Zie een beetje op tegen het uitsmelten van de reuzel, stinkt behoorlijk. Wel een eigenaardig mooi materiaal als het eenmaal weer gestold is…Om zo te eten moet je van goede huize komen, maar eigengemaakte verse worst bakken in reuzel smaakt dan wel fenomenaal!
Zondag 19 September
Samen met Sjef nieuwe wei in Bentheim afgemaakt. Deze ligt ook wat hoger net als die van gister. Eindelijk hebben de varkentjes weer droge pootjes(voor een zeer korte tijd, dat wel). Erg leuk om te zien dat ze daar zo van genieten. Ze lopen van Bentheim naar Coevorden en weer terug. Vanaf het balkon zie je ze nu in een rijtje achter elkaar van links naar rechts en van rechts naar links lopen, voortdurend de grens passerend,”grenscontrole! heeft u iets aan te geven?” Hompje klei met een worm, plukje gras? De varkens maakt het niets uit, ze vertragen hooguit omdat de grens de laagst gelegen plek is en ze dus dieper met hun poten in de modder zakken.Lijkt ze ook niet te deren, soms zakken ze tot hun kniegewrichten in de modder maar als ze willen rennen, doen ze dat nog steeds. Ziet er erg geestig uit. Henry denkt dat de lager gelegen grens misschien van oudsher wel een beekje zou kunnen zijn geweest, hij gaat het uitzoeken met oude kaarten en luchtfoto’s. Ben benieuwd.
Het valt ons ook op dat de grond in Bentheim en Coevorden verschillend is van samenstelling. De grond in Bentheim is wat zwarter en de grond in Coevorden heeft wat meer keileem en is bruiner. De varkens gebruiken het nieuwe weitje in Bentheim vooral om te poepen, ze wroeten er nauwelijks. Het nieuwe weitje in Coevorden wordt vooral driftig omgespit en er wordt gegeten uit de grond.
donderdag 23 september
Voorbereiden voor de presentatie, inkopen doen, alvast een hartige taart bakken, bietensoep maken enzovoort. Sjef maakt de tafels voor de varkens af. Alles mee en gaan.Ik ben best laat in Coevorden en heb Denny gevraagt om de varkens alvast wat eten te geven. Vond hij geen probleem. Als ik aankom is het al donker. Ik kijk even bij de varkens, die liggen lekker samen in de stal. Ik krijg de gebruikelijke knorretjes en ze komen toch even naar buiten. Ze krijgen nog wat snijafval, waaronder lekkere bieten en zoete aardappelschillen, vinden ze heerlijk. Ook nog wat melk met rogge en haver. Ik kan niet ontdekken dat Denny is geweest, zal toch wel anders zouden de varkens wat meer geluid maken. Denny komt aanrijden, hij had het ook niet helemaal gered. Toch maar even wat meer geven dan. Danny blijft een biertje drinken en ik natuurlijk ook. Als hij weg is ga ik mijn varkenmal prepareren om de reuzel te kunnen gieten. Het ziet er niet zo goed uit. De uitgesmolten reuzel heb ik opgevangen in lege flessen en is eigenlijk niet heel stijf. In ieder geval niet om na stolling weer uit de mal te krijgen. Ik smelt de reuzel weer, althans eerst flessen in de pan met heet water, heel gepruts en gesmeer. De mal is halfvol. Wat een drama, de reuzel wordt echt niet goed hard! Blijft een beetje zacht, dit wordt onmogelijk om uit de mal te halen zo. Probeer met bevroren koelblokken de boel stijver te maken. Eigenlijk wordt dit ook niks en besluit er mee op te houden. Een betere poging volgt later.
vrijdag 24 september
Andre en Henry nemen de tent, bankjes en toebehoren mee uit Donderen. Sjef komt met de tafels en palen. Ze zijn er rond 12 uur dus kan ik mooi nog wat boodschappen doen bij de plaatselijke super voor ontbijt en lunch morgen. Eerst lunchen met z’n allen en vervolgens de tent opzetten. Hij staat mooi, vanaf het nieuwe weitje in Coevorden loopt een nieuw paadje met vervolgens een nieuwe cirkel(wei) waar de tent in staat. De varkensbar verplaatsen we over het nieuwe pad zodat de varkens onder de bar door kunnen lopen. Iets meer dan eenderde deel van de tent is voor de varkens en daar komen ook de tafels te staan. Jammer is wel dat een aantal mensen die zouden komen logeren op de vegetarische danwel vleescamping hebben afgezegt wegens slecht weer en persoonlijke omstandigheden. We zijn benieuwd wie er dan wel komen, er is slecht weer voorspeld met koude wind en veel regen. Danny is er met gegarandeerd eten over datum(wat best mee valt, het meest is van vandaag of morgen) Om 18.00 uur begint het en het wordt langzaam wat drukker, er zijn een aantal hulpboeren, wat gasten, wat buurtbewoners, de film van Dinanda in premiere, die erg mooi was trouwens. (In de week van 2 oktober ook te zien op Holland Doc.) Henry beet de de spits af met een openingswoord. Onze ham(van vorig jaar) kon eidelijk aangesneden worden en was godzijdank heerlijk! Bijzonder spannend voor Sjef en mij, de ham had krap een jaar gedroogd en tussendoor proeven gaat natuurlijk niet, je hoopt alleen maar dat het lekker wordt en dat je alles goed hebt gedaan. We aten droge worst en verse gebakken worsten(eigengemaakt) en chips en toetjes(meer of minder over datum?!) van Denny. Vele gasten namen ook nog het woord en we dronken.. en het was gezellig met zinvolle gesprekken en ook later onzin gesprekken met Denny en al z’n vrienden(god wat drinken die veel)…
zaterdag 25 september
Sjef slaapt in de Pair. Henry en ik in de auto en Dinanda in haar eigen auto. Denny is weg, hij zou ook blijven slapen, vonden wij ook wat verstandiger, maar is ‘snachts toch nog vertrokken met zijn dronken hoofd.
De ochtend begint prettig. De zon schijnt en de wind is koud. We ontbijten met de ontzettende lekkere Almhof toetjes van Denny (iets over datum namelijk van gisteren)maar daar proef je niets van.
Alles opruimen en afwassen, wat een zooitje trouwens, hadden we een feestje? Alles weer op orde, we kunnen weer verder met onze 24 uurs presentatie. De mensen van de Arendshof komen langs om hun presentatiebord met folders af te geven, ze weten nog niet hoe laat ze zelf komen, ze hebben het ook erg druk. Door de harde wind viel het niet mee om het bord staande te houden. Wim Brinkman en Greet Hospers van Grasvarkens arriveerden evenals Marin de Boer. Tijdens de lunch verteld zij over haar verblijf van de 24 uurs hulpboer. Ze heeft een mooi filmpje gemaakt. Film en verslag te zien op de site. Langzaam druppelen er gasten binnen. We bekijken de filpjes van zowel Marin als Dinanda. Mathilde Hemmes doet een mondeling verslag met enkele foto’s. Marieke Meyerink komt langs met haar verslag en Wim Brinkman legt uit wat zijn Grasvarkens zijn en hoe hij daartoe gekomen is. Bijzonder boeiende man en het levert ook een zeer levendige discussie op met Onno van Eijk die ook net gearriveerd is. Ook Onno geeft nog een zeer mooie bijdrage aan zijn 24 uurs hulpboer verblijf.
Al met al is het een bijzonder enerverende middag met steeds binnendruppelende nieuwe gasten en nieuwe boeiende gesprekken. Geert Dales komt persoonlijk nog even langs(hij was bij de presentatie van gisteravond) om een doosje wijn te brengen namens de gemeente Coevorden. We drinken en proosten en eten bonen, doperwten, walnoten en hazelnoten en delen deze ook met de varkens. Het diner begint… Eigenlijk ging het vanaf hier mis..het idee dat je je tafel deelt met het varken is inhoudelijk erg sterk maar bleek in de praktijk kermisachtig en spektakel te worden. We proberen steeds integer te handelen, maar waren hier wellicht iets te ver doorgeschoten. De bonen en noten waren leuk, ook voor de varkens, het was verrassend en een zoek en vind spel voor de varkens, het erop volgende diner werd een schranspartij. Jammer!
Toch volgt hieronder nog datgene wat we gegeten hebben.
hapjes bij borrel
– gemarineerde verse doperwten
– gemarineerde droge bonen, groninger strogele, soldatenbonen, drentse kievitsbonen
– Walnoten, hazelnoten, amandelen
–
Diner varkens zaterdag 25 september 2010
– koude bietensoep voor publiek in glaasjes, voor varkens in trog
– brood, kaasjes, uienconfit, tomaatmarmelade, honingthijmboter
– hartige taart met zoete aardappel, ei, room, geitenkaas, paprika, gele wortel enz.
– Geroosterde groente van aubergine, tomaat, paprika en courgette
– groene salade met lamsoren, mosterdblad, postelein en venkel + dressing
– gemarineerde bietjes met rucola
zondag 26 september
Het is ontzettend mistig vanochtend. Zoe heeft de hele nacht geslapen bij de varkens. Ik ben trots op hem, doet ie toch maar even. Hij vond het heerlijk en is dol op ze. Soms is hij iets te druk maar de varkens hebben er geen last van. Als ze geen zin hebben in het drukke gedoe van Zoe gaan ze gewoon ergens anders heen. Hij zit even later met ze in de stal tussen het stro en heeft een liedje gemaakt voor ze. De varkens vinden het wel gezellig en gebruiken het als slaapliedje. ‘Het is hier zo lekker warm, mam! Ik blijf hier even een tijdje’. Hij houd het niet zo lang vol en vliegt weer naar buiten met de woorden; kom varkens we gaan lekker rennen!
Eenmaal de smaak te pakken na gisteren, willen de varkens natuurlijk wel weer in de tent, waar al dat lekkere eten stond. Dat weten ze donders goed! Ook nu weer is een stroomdraadje niet voldoende. Alie banjert er dwars door heen, haar neus achterna..
De varkens bedenken zich niet en breken met z’n vieren uit, dwars het veld over richting de Euroweg.
Met wat brokken in een emmer kwamen ze gelukkig terug. Snel handelen nu, want als ze zijn uitgegeten willen ze zo snel mogelijk weer naar de tent. Henry en ik slopen het blad uit de bar en barricaderen vanaf de tweede wei de toegang naar de tent. Sjef arriveert ook en zo kunnen we rustig afbreken. Alles op en ingeladen in de auto’s en aanhangers, ik rijd intussen Zoe naar groningen, uitladen thuis en weer terug in Coevorden.
De mist is inmiddels opgetrokken en het is ineens prachtig zonnig weer. Sjef en Henry hadden intussen het eerste weitje groter gemaakt tot een rechthoekige ‘normale wei’ en van alle andere weitjes en paden de paaltjes en het schrikdraad verwijdert. Mooi dat je de vormen van de wei goed en duidelijk kan zien. Lijken wel graancirkels!
We nemen het er even van, tijd voor een wijntje/biertje! Denny komt ook het terrein op scheuren met zijn 4-wheel-drive en helpt de veewagen uit de modder te trekken, geen enkel probleem met zo’n wagen. Denny nodigt ons uit om vanavond op het bedrijf van z’n vader te komen kijken. Hij heeft 20.000 kippen verdeelt over 2 schuren. De kippen zijn moederdieren en dat houd in dat ze per kip in 10 maand tijd 127 bevruchte eieren leggen! De eieren worden verkocht en doen vervolgens dienst als slachtkuikens. Vanavond gaan de hanen op transport naar Frankrijk, blijkbaar zijn de hanen niet zo veel waard in Nederland en Duitsland en in Frankrijk worden veel meer hanen gegeten. De hennen gaan ook op transport en worden geslacht in Duitsland of Nederland en doen dienst als soepkip. We gaan nu even mee om te kijken. Normaal gesproken mag je er niet komen i.v.m. Infectiegevaar en allerhande ziekten zowel voor ons als voor de kippen! Nu mogen we de schuren van binnen bezichtigen omdat de inspectie geweest is en de papieren in orde zijn!? Voelt toch een beetje vreemd.
De vader van Denny is bijzonder aardig en verteld en laat ons alles zien. Het is zijn bedrijf en hij is er trots op. De hanen leven op de grond, ik denk iets meer dan eenderde van de kippen, de hennen voornamelijk op een verhoging met roosters en dan bovenin een beschutte plek voor de hennen om hun eieren te leggen met een lopende band eronder. Het is een bizar beeld, een zee van wit met rode kammen, kukelende hanen, fijn stof met enorme ventilatoren die op vliegtuigmotoren lijken. De geur is heftig en penetrant. Ergens heeft het een bepaalde schoonheid qua beeld, een nare soort schoonheid, dat wel. Verstand op nul en gewoon gaan observeren, vragen stellen! Het is goed dat we het mogen zien. Maar het meest heftige vond ik om te zien(nu nog als ik er aan denk) dat de hennen echt letterlijk stuk zijn. Ze zijn op! Het is klaar na 10 maand, misschien maar beter dat ze geslacht gaan worden… We gaan terug naar de PAIR om te eten. We zijn alledrie best aangedaan. Toch besluiten we om vanavond nog te gaan kijken, Henry wil niet mee, “ik heb wel genoeg gezien”, zegt hij. Wat gaan we vanavond zien. We hebben allebei niet het idee dat het een feestje wordt.
In de ruimte waar de eieren gesorteerd worden treffen we een groep Poolse arbeiders (14 mensen, waarvan de helft vrouwen) aan de koffie met duitse boterkoek(heel anders, twee lagen licht zoet brood met tussenin een laag slagroomcreme en bovenop een laagje suiker). Wij worden uitgenodigt in het koffiekantoortje waar de hele familie van Denny aanwezig is; vader, moeder, zijn kleine zusje, zijn grootvader en uiteindelijk ook zijn oudere zus, die volgens Denny alleen maar aanwezig is om te kijken of er nog leuke poolse jongens tussen zitten. Het is een belangrijk moment voor ze, de schuren worden leeggehaald, vervolgens volledig ontsmet om dan over een aantal weken weer opnieuw gevuld te worden met 20.000 kippen voor een periode van 10 maanden. En in die tussenliggende weken is er ook een beetje tijd om op vakantie te gaan.
Ze gaan beginnen, Denny loodst ons naar een plek waar we het goed kunnen zien zonder dat we in de weg lopen. Veel arbeiders hebben mondkapjes en haarnetjes op tegen het stof en de geur.
De hanen zijn het eerst aan de beurt, ze worden met de hand gevangen en aan hun poten vastgehouden om vervolgens in een grote bak op wielen te belanden. Als deze vol is rijden ze de bak naar buiten waar de hanen per 7 stuks in plastic kratten met spijlen worden gestopt die drie breed, drie hoog en drie lang met een sjofel in een keer worden opgeladen in een vrachtwagen. Ik vraag zachtjes aan Sjef of hij weet hoeveel van die hanen nu gebroken poten hebben. Het is een stomme vraag natuurlijk, vanaf het moment dat deze dieren zijn geboren zijn het produkten geworden in plaats van dieren. Het sorteren van de hanen duurde nog de hele nacht en zo lang zijn wij niet gebleven.
Maandag 27 september
Tineke Schuurmans van mEATing Tilburg wilde nog graag een dagje hulpboeren als we nog hulp nodig mochten hebben. Daar hebben we graag gebruik van gemaakt, eindelijk een rustig dagje thuis.
dinsdag 28 september
Tineke belt. De varkens zijn uitgebroken. Ze lopen bij de weg. Lekker eikels aan het eten, ze lopen helaas ook de weg op, beetje gevaarlijk met de veel te snel rijdende auto’s. Tineke gaat op mijn(telefonisch) advies zonder stress (stress werkt averechts bij de varkens)met een emmer brokken op pad om ze rustig terug te lokken. Ze belt later dat ze ze 1 voor 1 terug heeft gehaald met de emmer brokken. Ze lopen gewoon terug tussen het gaas door de wei in. Ik denk dat ze het toch een beetje saai vonden de nieuwe wei. Natuurlijk niet zo uitbundig en spannend als ze eerder konden lopen. De dagelijkse trektochten die ze maakten over de paden en verschillende weitjes. Henry komt eraan. Hij belt dat de varkens weer uitgebroken zijn. Drie lopen op de rotonde en Anna is het maisveld ingerent!
Tineke en Henry knijpen ‘m behoorlijk. Met veel moeite lukt het ze om de varkens terug te krijgen e n worden vervolgens maar opgesloten in de stal. Waar ze trouwens gewoon zelf in liepen.
Volgens Henry is Anna de aanstichtster. Anna is namelijk een beetje recalcitrant. Sinds een paar dagen gedraagt ze zich een beetje anders dan normaal. Dat was Sjef en mij ook al opgevallen, misschien in de pubertijd? Berig? Zou het al kunnen? We zullen het zien. Ze is vaak alleen en grijpt blijkbaar haar kans. Ze is snel en Alie heeft op dit moment het nakijken. Die is ook de kluts kwijt.
Sjef komt aan het eind van de middag en ze worden ingeladen in de veewagen waar ze trouwens ook gewoon in lopen. Ze zijn ook wel klaar voor vandaag denk ik, terug naar de tuin van Sjef, even wat rust.
Woensdag 29 september
Transport van de PAIR. Gaat niet zo best. De vrachtwagen komt vast te zitten in de modder en moet er uiteindelijk uit getrokken worden.
Geen transport dus vandaag.
Vrijdag een nieuwe poging…
En gelukt, alles weer op z’n plaats in Donderen.
Einde voor nu…
